Het lijkt misschien een beetje een vreemde periode om echte salie oftewel Salvia officinalis in het zonnetje te zetten. Meestal denk je aan dit kruid in de zomermaanden: als de zon schijnt, de plant bloeit en wij, vlinders en bijen verleid worden met zijn mooie uiterlijk en heerlijke geur. Maar aan de andere kant is salie juist een plant die in de winterperiode wat meer aandacht verdient. Want dit is ook de tijd dat we vaker verkouden zijn. Misschien wat eerder een lastig te verteren maaltijd eten. Of gewoon goed willen slapen om de koude, donkere winterochtenden iets dragelijker te maken. In al die gevallen brengt salie uitkomst. Want het is niet alleen een fantastische smaakmaker bij onder andere vis-, vlees- en pastagerechten, maar heeft ook nog geneeskrachtige eigenschappen. Sterker nog: men noemt salie ook wel de koningin onder de geneeskrachtige planten!
Geneeskrachtige plant
Het woord salvia komt van het Latijnse werkwoord salvare en dat betekent genezen, helen of redden. De Grieken en Romeinen gebruikten het al en die laatsten brachten het mee naar onze streken. Het lijstje met gezonde eigenschappen van salie is niet mis. We pikken er een aantal uit:
Luchtwegen en ontstekingen in de mond
Salie is een natuurlijk hulpmiddel bij verkoudheid en luchtwegproblemen. Een kopje saliethee of gorgelen met (lauwe) saliethee brengt verlichting bij een zere keel of een nare hoest. Diezelfde saliethee kun je gebruiken om je mond te spoelen bij ontstekingen. De ontsmettende werking van salie doet dan zijn werk.
Concentratie en geheugen
Salie werd in de oudheid al gebruikt om het geheugen en de concentratie te verbeteren. De Engelsen noemen het kruid niet voor niets ‘sage’ wat wijs en verstandig betekent. Die eeuwenoude theorieën lijken inderdaad waar te zijn: er zijn aanwijzingen dat het bestanddeel rozemarijnzuur dat in salie voorkomt een gunstige invloed heeft op de werking en het behouden van een goed geheugen. De effecten van salie onder alzheimer patiënten wordt nog onderzocht. Maar dat salie kan bijdragen aan een goed geheugen is inmiddels wel bekend en bewezen.
Rustgevend en slaapopwekkend
Salie werkt ook rustgevend. Vooral Spaanse salie (Salvia Lavandulifolia) heeft deze eigenschap, net als een ander bekend lid uit de lipbloemenfamilie, namelijk lavendel. De soortnaam van de Spaanse salie is dan ook niet zomaar gekozen. Saliethee werkt ontspannend en slaapverwekkend, het is zelfs zo dat men vroeger een sloom of slaperig figuur een ‘Jan Salie’ noemde.
Immuunsysteem en spijsvertering
Het immuunsysteem en de spijsvertering hebben ook baat bij een regelmatige toepassing van salie. Het is een krachtig antioxidant met een gunstige invloed op de lymfen, lever en de urinewegen. Een vette maaltijd wordt beter afgebroken als je salie in of bij het gerecht gebruikt en vlees wordt malser. Ook oprispingen worden tegengegaan als je salie gebruikt of daarna een kopje saliethee drinkt.
Geen salie tijdens de zwangerschap!
Net als met alles moet je het gebruik van salie niet overdrijven. In grote hoeveelheden is salie niet langer gezond en kan het zelfs giftig worden. Het wordt ook afgeraden om het te gebruiken tijdens de zwangerschap en de borstvoeding.( Het schijnt dat vroeger salie werd gebruikt om de melkproductie te verminderen, maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat dit ook echt zo werkt.) Eén tot twee kopjes saliethee per dag is genoeg en gebruik het soms ook een paar dagen achter elkaar niet. Dan haal je optimaal profijt uit dit geneeskrachtige keukenkruid.
Toepassing in de tuin
In de kruidentuin mag echte salie dus niet ontbreken, maar ook als sierplant of bijenlokker is echte salie een aanwinst voor de tuin. Deze vaste plant houdt van een zonnige plek in kalkrijke, goed doorlatende grond. Hij is redelijk wintervast, groenblijvend en ook goed te telen in potten of bakken. Net als andere soorten van de lipbloemenfamilie is het een goed bezochte plant door solitaire bijen zoals de grote bladsnijder, hommels, honingbijen en vlinders. Echte salie heeft groengrijs blad en blauwpaarse bloemen in trosvormige aren. Witte en roze bloemen komen ook voor bij echte salie. Hij bloeit in de zomer, van juni tot augustus.
Een veelzijdige plant dus, deze koningin onder de geneeskrachtige planten, en een vermelding in deze rubriek zeker waard!
De tuinen van Haren 