#AchterDeSchutting: de tuin van Anne en Mark

De tuin van Anne en Mark en hun drie kinderen is een echte gezinstuin, waarin genoten wordt van het buitenleven. Laatst nog, toen twee koolmeesjes een nestje hadden gemaakt in het door de oudste zoon gemaakte vogelhuisje. Het hele gezin leefde mee vertelt Anne: “We hoorden eerst allemaal hoge piepjes en na een tijdje werden dat lagere piepjes. De ouders vlogen af en aan wij volgden dat met z’n allen op de voet.”

“Later – we zaten buiten te lunchen in de zon – kwamen we nét tot de conclusie dat het zo jammer is dat je het uitvliegen altijd mist en prompt kwamen ze! Zeven jonkies die alle kanten uitschoten. Het leken wel torpedo’s! Ze vlogen in de heg, tegen de ramen… Ik heb nog snel de deur dichtgedaan zodat ze niet per ongeluk naar binnen zouden vliegen. Eentje heeft het helaas niet overleefd, die vonden we later achter de plantenbakken. We hebben hem met z’n allen begraven. Helaas is dat een les die er bij hoort: ze redden het niet allemaal.”

Fikkie stoken en marshmallows roosteren

Niet alleen vogels bezoeken de tuin. Buren, vrienden, familie: iedereen is welkom. De halfopen veranda achter in de tuin werd direct bij oplevering van de woning gebouwd en blijkt de ideale plek voor het gezin om te BBQ-en of lekker een fikkie te stoken. Anne: “Van onze omringende buren hebben wij de grootste tuin doordat ze taps toelopen. Het scheelt echt een paar meter met de laatste woning in deze rij. Daardoor zijn veel BBQ avonden met de buren bij ons in de tuin!” Anne vertelt het met een lach. “Onze kinderen maken ook veel gebruik van de veranda. We vieren feestjes hier en ze vinden het leuk om met vrienden buiten te zitten. Lekker kletsen, fikkie stoken in het potkacheltje dat we kregen toen we trouwden. Marshmallows roosteren. We leven echt buiten in de zomer.”

Het ontwerp voor de tuin en de mooie pergola bedacht Anne zelf. Ze liet zich daarbij leiden door de lijnen van de schuur en veranda waardoor de lengte van de tuin benadrukt wordt. Verder moest er gespeeld kunnen worden, was een grote eettafel een ‘must’ vanwege de vele gasten en wilde Anne graag een pergola bij het terras voor een knus effect. Het idee voor de verhoogde border kwam bij hun vorige huis vandaan waar ze iets soortgelijks hadden.

Pergola met gebruiksmogelijkheden

Anne: “Het schetsen en bedenken van het ontwerp vond ik erg leuk om te doen. Door de vorm van de stevige pergola en de afstanden tot het huis en de veranda kunnen we hem bovendien op veel manieren gebruiken. Overal hebben we haken en ogen zodat we van alles kunnen ophangen zoals lampjes en slingers. De kinderen slingeren aan de trapeze en in de zomer hangen we de hangmat tussen de pergola en veranda. We hebben een tuin op het noorden en daardoor de avondzon op het terras. In de zomer spannen we een groot wit doek tussen de pergola en het huis waardoor we niet in de felle zon zitten.”

Het ontwerp van de pergola is zelfs zo inventief dat de buren het idee in spiegelbeeld overnamen voor hun eigen tuin. Zij plaatsten alleen geen blauwe regen vanwege de giftige peulen. Anne: “Zij hebben nog heel kleine kinderen. Maar ik knip ook voor de zekerheid de peulen eruit na de bloei.” De blauwe regen is een favoriet van Anne, net als veel andere blauwpaarse bloeiers. “Als bodembedekker gebruik ik vooral vinca (maagdenpalm), ik ben een echte vinca-fan!” Maar ook lavendel is favoriet omdat deze doet denken aan hun favoriete vakantieland Frankrijk. Samen met de witte klimroos die het stel van Anne haar moeder kreeg en de mooie witte bollen van hortensia Annabelle is het kleurenpalet van de beplanting overwegend blauw en wit.

“Leeftijd kopen”

De woning en tuin van Anne en Mark ligt in de nieuwe wijk Harener Holt. Op de plek waar vroeger de voetbalvelden van v.v. Gorecht lagen om precies te zijn. Dat de nog vrij jonge tuin al best volwassen lijkt, komt onder andere door de snelle groeiers zoals de lampenpoetser en paarse vlinderstruik. Ook de sierperzik in de hoek van de border heeft Anne al moeten snoeien omdat hij erg hoog werd. Verder investeerde het stel in wat oudere bomen zoals de al redelijk forse appelbomen in de voortuin en de mooie leilindes die zorgen voor extra privacy. Anne: “De kweker vertelde ons dat je geen leeftijd kunt kopen voor je tuin, behalve bij bomen. Als je die koopt terwijl ze al een paar jaar oud zijn, zijn ze sneller volwassen en dichtgegroeid.”

Anne had geen moeite met de uitdagingen van een tuin in een nieuwbouwwijk. Ze vertelt: “Het is ook wel lekker dat je vanaf nul kunt beginnen en geen rekening hoeft te houden met bestaande planten of verrassingen die zomaar opkomen. Het is een heel onderhoudsvriendelijke tuin: in een uurtje heb ik de borders en het gras netjes. De beplanting zou van mij nog wel iets wilder mogen, maar dat werkt niet in een tuin van deze afmetingen. Dan komt het niet meer tot zijn recht. Wel hebben we drainage onder de trampoline, want onder de eerste zandlaag, op ongeveer een halve meter diepte, zit een dikke kleilaag waardoor het water in de grond moeilijk wegzakt. Daar hoor je iedereen over in de buurt.”

Na de aanleg hebben Anne en Mark dus vooral plezier beleefd aan de tuin. Net als de kinderen. Want hoewel Anne als moeder van een sportief gezin toch het volleyballen in de tuin verboden heeft (“dan blijft er niets van over”) en de kinderen haar tijdens het interview vriendelijk plagen met het zinnetje “denk om de plantjes!” die blijkbaar vaak valt, is het vooral een tuin waar een groot deel van het jaar geleefd, gespeeld, gegeten en genoten wordt.

En de koolmeesjes? Die hebben het vogelhuisje al netjes opgeruimd. Misschien wel voor de volgende leg…

#AchterDeSchutting: Open Tuinen Estafette Haren

Tijdens de Open Tuinen Estafette van de Groei & Bloei vereniging kom je in de mooiste liefhebberstuinen uit je buurt. Het is verrassend om te zien wat een paradijsjes er achter de hagen verscholen liggen! Tijdens de Pinkstereditie ging ik langs bij ‘Tuinreservaat Elzenburg’ en de tuin van Tineke en Jan Bos aan de Meerweg. Ik deel deze bezoekjes graag aan de hand van de foto’s die ik maakte!

De tuinen die ik bezocht zijn verschillend, maar hebben wel een paar eigenschappen gemeen. Zo beginnen ze beide vrij traditioneel, maar wordt de beplanting gaandeweg steeds informeler en natuurlijker waardoor het aansluit bij het omringende landschap. Door het zicht aan de achterzijde vrij te laten, lijken beide tuinen nóg groter dan ze al zijn en bieden ze bovendien een fenomenaal uitzicht.

Tuinreservaat Elzenburg (de naam is een samenvoeging van de achternamen van de tuineigenaren) heeft maar liefst vijf vijvers en veel natuurlijke beplanting zoals de wilde orchidee die zich hier door de tuin verplaatst. Het is een tuin die druk bezocht wordt door allerlei dieren en waar de geluiden van de vogels en insecten de achtergrondmuziek vormt. De binnenkomst in de tuin is al avontuurlijk, je komt over een smal paadje – langs het huis en over de rand van de vijverloop – tot de tuin zich voor je opent en je hem in zijn volle glorie kunt zien. Een leuke binnenkomst met een wow-effect dus!

De tuin aan de Meerweg is een landelijke tuin met brede graspaden, een bostuin met hakselpaden, leuke doorkijkjes en een vlinderrijke beplanting. Een vaste route ontbreekt, waardoor je heerlijk door de tuin kunt dwalen. De beplanting is kleurrijk en de vele rozen in de knop verraden dat de tuin op dit moment nog niet eens op zijn hoogtepunt is. Het is niet moeilijk voor te stellen hoe zoet het hier over een paar weken zal geuren!

Al direct bij aankomst besefte ik me dat er over beide tuinen véél meer te vertellen zou zijn, dan ik nu – wegens tijdgebrek – zou kunnen verwerken. Gelukkig mag ik in beide tuinen nog een keer terugkomen voor een uitgebreider tuinportret!

Ook in juni worden er tuinen opengesteld voor de Open Tuinen Estafette in Haren. Kijk op de site van Groei & Bloei voor tuinen van de afdeling Haren/Eelde .

#AchterDeSchutting: de tuin van Kitsa in Groningen

Voor de rubriek #AchterDeSchutting ging ik langs bij Kitsa in Groningen, want voor een mooie tuin maak ik graag een uitstapje buiten Haren. Het ontwerp voor de tuin werd gemaakt door Bernadette Geradts, van Kleine Natuur Tuinontwerp. Dankzij haar ontwerp is de piepjonge tuin van Kitsa al een heerlijke groene plek waar bijen, vogels en insecten zich helemaal thuis voelen!

Kitsa woont samen met haar man en zoon in een huurhuis in een nieuwbouwwijk in Groningen. Hierdoor hadden ze op z’n zachts gezegd een flinke uitdaging voor de tuin. Want niet alleen de ligging tussen andere woningen en de voedselarme bouwgrond maakte het lastig, maar ook de beperkingen die bij een huurhuis komen, zorgden ervoor dat Kitsa en haar man niet zo goed wisten wat ze met de tuin moesten doen.

Kitsa vertelt: “Toen we hier kwamen wonen, was er alleen een postzegel groen in de vorm van een vierkant grasveldje. Er waren een paar vaste planten, langs de schutting groeide klimop en tegen het schuurtje stond een klimroos. Dat was het eigenlijk wel. Het water liep niet goed weg in de winter en in de zomer werd het bloedheet. De verhuurder wilde bovendien graag dat in grote lijnen de indeling bewaard bleef. Ook het aantal tegels en de schuttingen moesten blijven.”

“In eerste instantie probeerden we het zelf meer te vergroenen. We kregen een aantal ‘adoptieplanten’ van mensen en snoepten kleine stukjes van de oorspronkelijke indeling af. Maar omdat er geen plan achter zat, werd het een rommeltje. Ook de natuurlijke vergroening in de wijk bleef achter. Er zijn bijvoorbeeld weinig bomen. Planten stonden niet op de juiste plek, de grond deed niets. Het was geen geheel en een continu gevecht tegen het onkruid en plaagdieren. We verlangden vooral naar veel meer groen, diversiteit, flora en fauna.”

”Ik ken Berna, zoals ik Bernadette noem, al sinds mijn studententijd en toen zij de cursus tuinontwerp volgde, heeft ze voor ons een tuinontwerp als opdracht voor haar opleiding gemaakt. Wij hadden namelijk net besloten om toch te investeren in een groenere tuin – ondanks dat dit een huurhuis is – en konden wel hulp gebruiken. We hadden heel veel contact tijdens de ontwerpfase en hebben al onze wensen en dromen met Bernadette gedeeld. Ze heeft meerdere ontwerpen gemaakt en uiteindelijk hebben we gekozen voor het ontwerp dat het oorspronkelijke ontwerp het meest benaderde.”

Toch is het een heel andere tuin geworden en dat komt onder andere door het sterke beplantingsplan en het voorwerk in de bodem. “We hebben zelf de tuin aangelegd. Dat was in mei en juni 2022. Daarbij hebben we goed geluisterd naar de adviezen van Bernadette, want we zijn begonnen met het verbeteren van de bodem. We hebben de bouwgrond afgegraven en aarde aangevoerd en vermengd met de kleigrond die hier al was. Het voeden en verbeteren van de bodem doen we nu nog steeds met behulp van de vloeibare voeding en compost uit de Bokashi emmer. ”

Na het aanleggen van de grote lijnen en het verbeteren van de grond volgden de planten: “We hebben ons minutieus aan het ontwerp en het beplantingsplan gehouden, omdat we niet wilden dat het weer een rommeltje zou worden. Sommige planten waren in dat seizoen niet leverbaar, dus hebben we in overleg met Bernadette alternatieven gezocht. Sindsdien hebben we wel een paar kleine aanpassingen gemaakt, omdat de situatie daar om vroeg. Maar wel altijd in overleg. ”

Het is moeilijk te geloven dat ruim een jaar geleden de tuin er nog niet zo florissant bij stond. Tijdens ons gesprek zoemen de bijen, wijst het zoontje van Kitsa een spinnetje aan en houden vogels ons nieuwsgierig in de gaten. “Kitsa vertelt: het is zó dankbaar dat alle inspanningen op die manier beloond worden. De wormen en beestjes die je nu wel tegenkomt in de eerder zo arme bodem. De spreeuwen, koolmeesjes, merels, mussen en eksters die onze tuin nu bezoeken. Toen we het tweede krentenboompje plantten, kwamen de vogels om de beurt op de schutting zitten om deze nieuwe aanwinst nieuwsgierig te inspecteren. Het is zo fijn om te zien dat het plan gewoon werkt!”

“Een andere wens van ons was dat we wat wilden kunnen eten uit de tuin. We hadden al een aalbes en wat aardbeien, maar die stonden niet op de goede plek. Nu hebben we aardbeien, bieslook, tijm, blauwe bes, framboos en aalbes bij elkaar in een zonnig hoekje. Bij de gevel, net naast het bankje op het terras. Ook dat vond ik zo slim aan het plan van Bernadette: om ook direct bij de deur en de ramen planten te plaatsen. Je voelt je veel meer omringd door het groen op die manier.”

Iets anders wat Kitsa niet zelf had kunnen bedenken is dat de strakke lijnen toch een weelderige en luchtige tuin zouden opleveren. “Bij onze eigen pogingen om de tuin aantrekkelijker te maken, ging ik iedere keer uit van ronde vormen. Maar door de rechte lijnen van de schuttingen, de schuur en het huis te gebruiken, ontstond er veel meer eenheid. De lijnen volgen subtiel deze bestaande vormen en geven daardoor rust en structuur. Berna heeft dat goed aangevoeld, want daar ga ik persoonlijk goed op.”

Ook in het beplantingsplan komen de voorkeuren en persoonlijkheid van de bewoners terug, en dan vooral die van Kitsa. Zo werd er gekozen voor voornamelijk een wit en lichtroze kleurstelling. Kitsa: “We hadden eerst veel rood en oranje in de tuin door alle adoptieplanten. Dat was een te heftige kleurencombi voor mij. De kleuren die we nu hebben, geven me veel meer rust. De kleur van de bladeren is overwegend groen en mintgroen van ezelsoor en prikneus. Ezelsoor is een favoriet van mij. Ik ben heel tactiel en dat zachte, behaarde blad vind ik heel prettig. Daarnaast vind ik de bloemen van malva héél mooi en akelei is ook een favoriet. Vooral na een regenbui. Dat luchtige en kwetsbare van de plant in combinatie met de dikke, ronde druppels die blijven liggen op het blad. Dat ontroert me.”

Kitsa moet eerlijk bekennen dat de tuin haar ook wat persoonlijke inzichten gaf. “De tuin leert je veel over jezelf en hoe je naar de wereld kijkt. Je leert echt omdenken. In het begin probeerde ik veel te beheersen. In mijn familie werd er vroeger ‘streng’ getuinierd: de natuur moest zich schikken naar jou en niet andersom. Om dat te bereiken werden onder andere bestrijdingsmiddelen gebruikt. Dat wilde ik natuurlijk niet. Maar hoe je dan wél op een natuurlijke manier tuiniert en omgaat met – bijvoorbeeld – een luizenplaag wist ik eigenlijk ook niet zo goed. Gelukkig leer ik dat van Bernadette. Net zoals ik steeds meer leer om los te laten en vooral te genieten.”

Genieten is inmiddels goed mogelijk, zelfs in de nog jonge tuin. De jonge esdoorn die van het zoontje van Kitsa is, zal met hem meegroeien tot een volwassen en stevig geworteld individu. En tijdens dat opgroeien geniet haar zoon, samen met vriendjes, van al het lekkers dat de tuin hun biedt. De nu nog jonge bomen zullen straks privacy en verkoeling geven aan het gezin en nectar en bessen aan de dieren die de tuin bezoeken. De tuin is net zo goed van een territoriale zweefvlieg als van de bewoners die daar inmiddels om moeten lachen. En zelfs elfjes zijn welkom in het elfenhuisje van Kitsa haar zoontje. Tezamen vormen ze een heerlijk stukje natuur, midden in een woonwijk in Groningen!

#InHetZonnetje: Duizendknoop

Het is september en veel van de late zomerbloeiers beginnen wat van hun glans te verliezen. Maar gelukkig zorgen de mooie en opvallende aren van de duizendknoop (Persicaria) nog voor voldoende kleur en volume in de border! Deze makkelijke bodembedekker bloeit lang door, in een warm najaar zie ik soms tot en met oktober de opvallende aren staan.

Duizendknoop – niet te verwarren met de invasieve woekeraar Japanse duizendknoop – komt in verschillende kleuren en maten. In Haren vallen in augustus en september vooral de donkerroze varianten zoals Persicaria amplexicaulis ‘Taurus’ en Persicaria amplexicaulus ‘Blackfield’ op. De inheemse variant, die ook wel adderwortel wordt genoemd, heeft lichtroze aren en bloeit bij mij al eerder in het jaar. Er zijn ook witte varianten en zelfs eentje met roze aren met een oranje tint (‘Persicaria amplexicaulus ‘Orangefield’).

Borderplant én bodembedekker

Daarnaast heb je nog lage varianten, die vooral als bodembedekker of langs de randen van de border worden toegepast omdat de bloei niet opvalt tussen de hogere borderplanten. Dit zijn de Persicaria affinis varianten, die bovendien wintergroen blijven. De bloemen zijn lichtroze.

Duizendknoop is een makkelijke, sterke plant, die zich – als hij op de goede plek staat –makkelijk uitbreidt. Ze houden niet van al te droge grond, maar na een flinke plons water of regenbui trekken ze makkelijk weer bij. Een dorstige duizendknoop herken je aan het slap hangende blad. Op een zonnige plek zal de plant je trakteren op veel bloemen, maar ook in de halfschaduw kan de duizendknoop zich prima redden.

Duizendknoop combineert mooi met siergrassen en hier in de buurt zie ik hem ook regelmatig met de eveneens langbloeiende prachtkaars (Gaura). Een leuke en luchtige combi die de naderende herfst in ieder geval gevoelsmatig nog even op afstand houdt!

TuinTuin

#OpDeSchop: de tuin van Mileen en Tom uit Oosterhaar

Het begon met een wens. De wens om de voortuin te veranderen zodat er meer ruimte zou ontstaan om te zitten en te spelen. Toen kwam de overlast van de steenmarters erbij. De steenmarters die via de pergola achter het huis een ideale opgang hadden naar hun holletjes onder de dakpannen. Niets hielp tegen de marters, tot een deskundige aangaf dat het enorm zou schelen als de pergola werd verplaatst of weggehaald. Ja, toen beseften Mileen en Tom dat als ze dan tóch rigoureus aan de slag zouden moeten, ze het ook maar beter meteen goed konden doen.

Mileen vertelt: “In eerste instantie wilden we de voortuin zelf aanpakken en misschien wat veranderingen in de achtertuin. Maar toen kwam die pergola er ook bij en besloten we om het dan gelijk helemaal te veranderen, met behulp van een hovenier.” Via een vriendin was die snel gevonden: Ties Reijbroek, ook wel bekend als De Tuinfluiter, kwam met een voorstel waar ze zich in konden vinden.

Hergebruik materialen

In april ging Ties aan de gang. Samen met Tom en Mileen had hij een plan gemaakt met ronde vormen en natuurlijke, kleurrijke planten. Mileen: “We hadden vooraf eigenlijk alleen een vaste plaats voor de trampoline en het kippenhok bedacht. Verder wilde ik graag wat fruit en kruiden uit eigen tuin. Het ronde muurtje met bankje had ik gezien op een plaatje. Al het overige heeft Ties – in goed overleg – zelf aangevuld.

In de tuin zijn zoveel mogelijk materialen hergebruikt. Het klinkermuurtje in de achtertuin werd opgemetseld uit de oude terrasstenen en de uitgegraven grond van de trampoline kwam in de verhoogde borders achter beide zitbankjes. Dat is natuurlijk niet alleen efficiënt en kostenbesparend, maar ook beter voor het klimaat.

Sterke bloeiers

Met dat laatste zit het sowieso wel goed in deze tuin. Voor de beplanting is gekozen voor sterke bloeiers, waar veel bijen en vlinders op af komen. Bovendien bloeit er in ieder seizoen wel iets. De vogels vinden een nestplaats in de volle haag en een gedeelte van de looppaden is gemaakt met een half harde bestrating die het water goed doorlaat. De afwerking met natuurlijke materialen zoals de houten palen maakt het plaatje helemaal af.

Mileen en Tom zijn erg blij met het resultaat en genieten nu al optimaal van hun mooie nieuwe tuin. De kinderen zijn gek op de nieuwe trampoline en de gezellige zitbankjes nodigen uit om lekker op te zitten met vriendjes en vriendinnetjes. Of de kippen ook blij zijn met hun nieuwe omgeving is alleen nog maar de vraag. De nieuwe planten moeten eerst nog even wat groter en sterker worden, voor ze weer los door te tuin mogen scharrelen. Gelukkig leggen ze er niet minder lekkere eitjes om!

#InHetZonnetje: Japanse sierkers

Dertig centimeter hoog was hij. Dertig centimeter en hooguit 15 centimeter breed. Ik verwachtte er eerlijk gezegd niet veel van. Ik kocht hem bij de supermarkt in een opwelling, ging daarbij voornamelijk af op het plaatje en de prijs en kon me toen nog niet zo goed voorstellen dat die kleine, kale takjes zouden uitgroeien tot één van mijn voorjaarsfavorieten. Maar dat is hij nu, na ruim 8 jaar, absoluut wel geworden!

Ik heb het over onze Japanse sierkers. Officieel genoemd: Prunus incisa ‘Kojou-no-may’. Een kleine fuji-kers die niet hoger wordt dan 1,75 meter. Een groot deel van het jaar staat hij onnoemelijk onopvallend op de kruising van een border en een pergola. Kleine blaadjes, een groot deel van de winter kaal: er zijn maanden dat ik bijna vergeet dat hij er staat.

Maar dan wordt het voorjaar. Komt de tuin weer tot leven. Geven de eerste voorjaarsbolletjes voeding aan de eerste bijen en hommels. En verschijnen de eerste knoppen in de sierkers. Vanaf dat moment kan ik het niet laten om regelmatig een inspectierondje door de tuin te doen en stop ik ook altijd even bij ‘Kojou’. Want als die begint te bloeien is het voor mij echt voorjaar. Zelfs als het hagelt en sneeuwt zoals de afgelopen dagen. Een grote witte wolk licht wekenlang de verder nog redelijk sombere tuin op en geeft moed. Het duurt misschien even, maar ook dit tuinjaar komt alles weer goed!

TuinTuin

#HortusHaren: Dahlia’s te koop!

Dahlialiefhebbers kunnen nu de schitterende dahlia’s in de border bij de kas in Paradisum aanschaffen voor maar vier euro per stuk. Zie je hier een mooie dahlia staan? Stuur dan een mail naar de Hortus en vanaf oktober mag je hem ophalen. Aanvullende informatie is bij de border te vinden.

Met de aanschaf verzeker je jezelf niet alleen van een prachtige blikvanger komend tuinseizoen, maar steun je ook de unieke tuinen van de Hortus.