#GroeneStraten – De tuinen van Haren

#GroeneStraten: Ridderspoorweg

By: detuinenvanharen 26 augustus 20222 maart 2023

#GroeneStratenridderspoor, ridderspoorwegPlaats een reactie

In de wijk Oosterhaar in Haren komen we een flink aantal straten tegen die vernoemd zijn naar bekende en minder bekende plantensoorten. In deze serie vertel ik meer over deze planten en hun Nederlandse naam.

Een van de mooiste bloemen voor in de tuin is Delphinium, oftewel ridderspoor. Een hoge, statige plant met opvallende kleuren waaronder wit, roze, paars en diepe kleuren blauw: ridderspoor zie je niet snel over het hoofd. Een border met meerdere Delphiniums is een lust voor het oog. Bovendien is ridderspoor een geliefde pluk- en snijbloem voor (veld)boeketten.

Toch hebben niet veel mensen Delphinium in de tuin. Het is namelijk een plant die de naam heeft lastig te zijn. Dat valt op zich nog wel mee, alleen is de standplaats erg belangrijk voor ridderspoor. De grond mag niet te nat of te droog zijn en moet veel voeding bevatten. Lichte kleigrond die ook nog wat humus bevat is ideaal voor ridderspoor. Staat je ridderspoor langer dan twee jaar op dezelfde plek? Dan moet je waarschijnlijk (vloeibare) voeding bij gaan geven of de plant verplaatsen. Regelmatig een beetje organische mest en compost doet wonderen voor de bloei van je riddersporen.

Vanwege zijn hoogte heeft ridderspoor het liefst een beschutte plek uit de wind. Tijdens de bloei is het geen overbodige luxe om de plant te steunen. Die prachtige trossen bloemen, wegen namelijk behoorlijk zwaar. Ook verlangt hij graag een plekje in de zon om zo uitbundig te kunnen bloeien. Maar als hij dan een prettig plekje heeft gevonden: dan kan ridderspoor je trakteren op de mooiste trossen bloemen ooit en geeft hij soms, na een snoeibeurt, ook nog een tweede toegift in augustus/ september!

Ridderspoor wordt zo genoemd omdat de bloemen, net als ridders, een naar achteren wijzend spoor aan de bloemen hebben. De Latijnse naam Delphinium is afgeleid van het Latijnse woord voor dolfijn, omdat de bloemknoppen doen denken aan dolfijnenhoofdjes.

Tot slot nog een reden waarom niet alle bloemenliefhebbers Ridderspoor in de tuin hebben: de plant is zeer giftig voor mensen en huisdieren. Toch jammer. Want vlinders, bijen en hommels zijn juist weer dol op de nectar van ridderspoor. Misschien toch eens op zoek naar een beschut plekje in de tuin?

#GroeneStraten – Tormentilweg

By: detuinenvanharen 16 februari 20222 maart 2023

#GroeneStratentormentilwegPlaats een reactie

Deze keer is de Tormentilweg aan de beurt.

Eerlijk is eerlijk: ik had er nog nooit van gehoord. Van tormentil. (Ook niet van dravik trouwens, zie de vorige post in deze serie.) Tormentil is in ieder geval de Nederlandse naam voor de plant die de wetenschappelijke naam Potentilla erecta draagt. Het is een plant uit de rozenfamilie (Rosaceae) en heeft gele bloemen. Hij lijkt wel wat op ganzerik en dat is niet gek, want ganzerik is ook een potentilla soort. (Potentilla fruticosa).

Krachtige pijnstiller

Tormentil heeft een aantal goede eigenschappen en dan vooral de wortels. Deze zijn dik en te gebruiken als voedsel, pijnstiller en als medicijn tegen bloedingen. Het wordt wel als rode verf voor leer gebruikt. Bezoekers van Beieren hebben misschien wel eens de likeur Blutwurtz gedronken. Ook deze drank wordt van de wortel van tormentil gemaakt.

Vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen kreeg hij zijn naam Potentilla: dit is afgeleid van het Latijnse woord potens, wat krachtig betekent. Het Nederlandse tormentil heeft dan weer een minder aantrekkelijke oorsprong: dit is afgeleid van het Latijnse woord tormentum en dat betekent kwelling of marteling. Toch is deze afgeleide niet heel gek: tormentil was vroeger in gebruik als pijnstiller bij zweren en ontstekingen in de mond.

Tormentil als tuinplant

Tormentil is een kruid die van mei tot augustus met kleine bloemen bloeit. Hij groeit het best in een zonnige omgeving met vrij schrale grond. Van nature komt hij voor in heide- en duinlandschappen en schraal grasland. Ondanks zijn verwantschap met de rozen is het geen tuinplant met een hoge sierwaarde, maar is het eerder een kruid die gewaardeerd wordt om zijn goede eigenschappen en aantrekkingskracht voor vlinders en solitaire bijen zoals de brilmaskerbij.

#GroeneStraten: De Dravikweg in Haren

By: detuinenvanharen 7 januari 2022

#GroeneStratendravik, dravikweg1 reactie

In de wijk Oosterhaar komen we een flink aantal straten tegen die vernoemd zijn naar bekende en minder bekende plantensoorten. In deze serie vertel ik meer over deze planten en hun Nederlandse naam.

We beginnen met de Dravikweg.

Niet iedereen zal dravik meteen herkennen als plantennaam. Maar misschien herken je de plant wel. Het is een grassoort uit de grassenfamilie Poaceae. Het geslacht zelf wordt Bromus genoemd. In Nederland komen er van nature vier soorten dravik voor: trosdravik, sierlijke dravik, dreps en zachte dravik. Akkerdravik wordt ook wel gevonden in Nederland, maar is dan waarschijnlijk per ongeluk ingevoerd met andere graszaden.

Hoe de naam dravik is ontstaan is niet helemaal bekend. Het vermoeden bestaat dat de naam van oorsprong Gallisch is, maar ook een Germaanse of Middelengelse herkomst wordt niet uitgesloten. Het woord dreps is in ieder geval hetzelfde woord, maar dan in Nederlands dialect.

Dravik lijkt op haver

Dravik komt vaak voor in bermen, op braakliggende stukken grond en in graslanden. De grassoort lijkt wel wat op haver. Boeren zijn er niet blij mee als dravik opduikt tussen hun gewassen, want tussen andere graansoorten zoals tarwe is hij moeilijk te bestrijden. Je ziet hem ook regelmatig tussen de stoeptegels, trottoirbanden of stoeptegels oppiepen.

Dravik is een eenjarige plant die zich voortplant door zich uit te zaaien. Vogels eten de zaden van dravik en insecten leven van het sap van de plant. Hoewel hij dus niet zo geliefd is bij boeren en de plant ook geen grote sierwaarde heeft voor de tuin, is het wel een nuttige plant voor de biodiversiteit. Dus lekker laten staan als je hem op een verlaten akkerlandje tegenkomt!