Jan Ubels is samen met zijn vrouw Anita eigenaar van Bartelds hoveniersbedrijf, Bartelds Vaste Planten en partner in Groen Groep Eelde. De laatste is grootleverancier aan groenprofessionals. Bartelds Vaste Planten is de kwekerij die levert voor het eigen hoveniersbedrijf en voor de Groen Groep Eelde. Bartelds Hoveniersbedrijf is al sinds 1939 een begrip in Haren, dus een interview met Jan mag in dit blogmagazine niet ontbreken!
Dag Jan, wat meteen opvalt als je hier aankomt, is hoe groot het bedrijf eigenlijk wel niet is.
“Ja, dat klopt. In totaal werken we hier met zo’n 45 tot 50 man inclusief mijn vrouw Anita, mijn zoon Dennis en ik. Overdag is een groot deel van onze medewerkers natuurlijk op pad, maar we hebben hier wel de ruimte nodig voor alle gereedschappen, wagens en ander materieel. Een deel van het terrein is voor de kwekerij van Bartelds Vaste Planten. Per jaar kweken we zo’n 300.000 planten. Dat is best veel maar als je bedenkt dat andere kwekerijen soms wel 8,5 miljoen planten hebben, valt het mee. De kwekerij had ik altijd al, naast mijn werk, en is een beetje uit de klauwen gegroeid. De planten gaan voornamelijk naar de groothandel. Een klein gedeelte van de kwekerij wordt gebruikt voor de eigen opdrachten in het hoveniersbedrijf.”
En het hoveniersbedrijf? Wat doen jullie allemaal precies?
“Nou, eigenlijk alles wel. We zijn een allround hoveniersbedrijf. We leggen tuinen aan, plegen onderhoud, werken samen met tuinontwerpers of maken zelf een ontwerp. We hebben niet echt één specialisme of een bepaald soort klanten. Sommige projecten zijn heel groot, bijvoorbeeld grote luxe tuinen of gemeenschappelijke tuinen zoals bij serviceflat Maarwold en Westerholm, soms is het juist kleinschalig zoals grafonderhoud, een balkontuin maken of het aanleggen van sedumdaken.“
Hoe lang ben je al de eigenaar van Bartelds Hoveniersbedrijf?
“Ik ben hier in 1980 komen werken. Toen was Joost Bartelds, zoon van oprichter Hermannus Bartelds, de eigenaar. In 2000 ben ik vennoot van Joost geworden samen met Ewoud Zwarts die hier toen ook werkte. Inmiddels zijn zowel Joost als Ewoud met pensioen en vormen mijn vrouw en ik samen de directie. Misschien neemt mijn zoon Dennis het ooit over, we zijn nu rustig de mogelijkheden aan het bekijken.”
Je bent niet de enige die al zo lang voor Bartelds werkt. Ik zie het ene jubileum na het andere voorbijkomen op Facebook!
“Dat klopt, we hebben trouwe medewerkers en sommigen werken al vele jaren voor het bedrijf. Het zijn echte vakmensen die je met een gerust hart naar de klanten toe kunt laten gaan. Die redden zich wel. Helaas voor ons krijgen we nu ook te maken met pensioneringen. Dit jaar zijn twee vaste krachten met pensioen gegaan en volgend jaar volgen er nog twee. Eindeloos doorgaan kan ook niet want het is natuurlijk wel fysiek werk. Maar wij hebben niet zo één, twee, drie zulke goede mensen terug helaas.
Het mooie van mensen die al zo lang voor je werken, is dat ze vaak hun ‘eigen’ klanten hebben. Dat werkt voor iedereen wel zo mooi. We hebben namelijk heel veel vaste klanten, sommigen zijn zelfs al langer aan Bartelds verbonden dan dat ik dat ben!”
Is het vak van hovenier ook veranderd in de loop der jaren?
“Ja, er is zeker veel veranderd. Biodiversiteit wordt steeds belangrijker en dat vinden de klanten ook. Vroeger gingen er liters en liters Round-up doorheen, nu bijna niet meer. Veel klanten kiezen voor natuurlijke en biologische manieren van bestrijding.
Onze manier van werken proberen we ook aan te passen. Zo gebruiken we een spuit met bijna kokend water om onkruid tussen de voegen te doden en hebben we accumachines in plaats van apparaten op benzinemotors. Zonnepanelen wekken stroom op voor de machines en voor de kwekerij gebruiken we bronwater dat we in een bassin laten opwarmen door de zon.
Soms is het een zoektocht hoor. Onze wagens moeten bijvoorbeeld zeer zware karren kunnen trekken, dat redt je niet met een elektrische auto. Nóg niet, in ieder geval. Ook wat betreft potgrond blijft het zoeken naar een goed en werkbaar alternatief voor potgrond met turf of veen. Soms lijkt iets duurzaam, maar is het op een andere manier niet goed voor de wereld. Het is vaak maar net hoe je er tegen aankijkt.
Wat we wel kunnen doen is afval scheiden. Groen afval wordt gecomposteerd, puin wordt gerecycled en de plastic potten van de kweekplanten worden verwerkt tot granulaat waar weer nieuwe potten van gemaakt worden. Ook adviseren we onze klanten. Oude terrastegels kan je nog hergebruiken door er een bloembak van te maken en Olivijn split is een goede keuze als je een duurzame halfverharding wilt. Olivijn slaat namelijk CO2 op uit de lucht. Met zijn allen kunnen we er voor zorgen dat de natuur er op vooruit gaat, in plaats van achteruit.”
Is er ook veel vraag naar advies over wateropslag?
“Ja, dat is een groeiende tak van het werk tegenwoordig. We plaatsen bijvoorbeeld grote containers onder de grond die zijn aangesloten op de afvoer van het regenwater. Het water wordt verzameld en vloeit geleidelijk aan terug naar de bodem. Dankzij zulke infiltratiesystemen stroomt het hemelwater niet meer het riool in en heb je ook geen wateroverlast.”
Wat is het leukste van het vak?
“Het leukste is dat je lekker bezig bent met je handen. Je creëert iets. Het is echt mooi om van A tot Z met een tuin bezig te zijn. Ik heb dat ook zo lang gedaan. Als jij me nu vraagt om een roze-paarse tuin zie ik gelijk voor hoe dat er uit moet komen te zien en met welke planten.
Het is fijn dat de interesse in tuinen weer is toegenomen. Zeker sinds corona kun je dat goed merken. Mensen willen er weer tijd en geld aan besteden. Als je een mooi huis hebt, dan wil je ook dat de tuin waar je op uitkijkt mooi is. De tuin is een verlengstuk van het huis geworden.
Het is leuk om met groen bezig te zijn. Ook voor kinderen. Zo hebben wij de planten gesponsord van de bijen- en vlindertuin van Stichting Kind en Groen, een particuliere bezoektuin vlak bij de Mikkelhorst. Daar staan nu allemaal planten zoals lavendel, tijm en dropplant. Kinderen kunnen daar ruiken, proeven en ervaren wat planten doen. Ook zijn er lezingen. Dat zijn mooie initiatieven.”
Komen jullie wel eens zeldzame voorwerpen of dieren tegen in tuinen?
“Nou, we hebben nog nooit een echte schat gevonden ofzo. Dieren kom je natuurlijk wel tegen. Een klant van ons had een bijzondere boom die kapot geknaagd is door de bevers die daar vlakbij leven. Ook zijn we een dassenburcht tegengekomen bij de golfbaan. Ja, dat kan gebeuren.
Voordat we in een tuin aan de slag gaan, doen we trouwens altijd eerst een schouw. Zeker in het broedseizoen. We willen geen dieren verstoren. Als een boom gekapt moet worden omdat hij niet meer gezond is, maar er zit wel een broedende duif in, dan maken we een inschatting of het nog even kan wachten of niet. Dat moet altijd in overleg met de gemeente, want zij besluiten of en wanneer dat moet gebeuren. Sowieso zullen we nooit zomaar of illegaal een boom kappen. Dat hoeven klanten ons niet te vragen. Er moet een vergunning en een goede reden zijn.”
Heb je nog goede tips voor de tuiniers in Haren?
“Planten die het hier goed doen zijn rudbeckia, nepeta, waldsteinia en alchemilla mollis oftewel vrouwenmantel. Planten waar je bijna niets voor hoeft te doen maar die wel snel de bodem bedekken waardoor onkruid minder kans krijgt. Met een paar hogere planten of heesters daartussen heb je dan al snel een mooie en makkelijke border.
Een andere tip is om altijd te zorgen voor 1/3 aan stenen in de tuin en 2/3 aan groen. Dat is een mooie balans en geeft je voldoende meters die je nodig hebt voor paden en terrassen.
Op de rotonde (rotonde Doctor Ebelsweg/ Felland Noord die Bartelds in beheer heeft, red.) laten we regelmatig spreuken zien van Ben van Ooijen, de bedenker en oprichter van de Tuinen van Appeltern. Dat is ook een tip: bezoek de tuinen van Appeltern in Gelderland en trek er gerust twee dagen voor uit. Maak er een uitje van. Wat begon als een modeltuin van een hovenier is inmiddels een compleet park met heel veel verschillende voorbeeldtuinen. Er is daar zoveel moois te zien. Het is echt een geweldige plek om inspiratie op te doen!”
Hartelijk bedankt voor je tijd en de rondleiding Jan!
De tuinen van Haren 