Voor de rubriek #DiepGravendeVragen ging ik graag langs bij tuinontwerper Bernadette Geradts van Kleine Natuur Tuinontwerp. Bernadette ontwerpt tuinen die niet alleen mooi en aantrekkelijk zijn voor mensen, maar ook voor de dieren die gebruik maken van deze kleine stukjes natuur. Ik ging bij haar langs om meer te weten te komen over haar werk en visie.
Bernadette is, naast tuinontwerper, docent Engels op een vrije school. Ze geeft les aan leerlingen van 15 tot en met 18 jaar. Vóór ze met haar gezin naar Haren kwam, woonde ze twee hoog in Groningen en had ze weinig persoonlijke ervaring met tuinieren. Maar nadat ze hun huis met voor- en achtertuin in Haren hadden betrokken begon het te kriebelen.
Bernadette: “Eerst was ik blij dat we überhaupt een tuin hadden. Maar als snel besefte ik dat het niet míjn tuin was. Voor mijn gevoel leefde het niet, ondanks dat er een roos en magnolia waren en de mussenkolonie van de buren op bezoek kwam. De behoefte om de tuin aan te passen groeide en toen we daarmee bezig waren, merkte ik dat ik het werken in de tuin heel helend vond. Samen werken met mijn gezin, de beweging die je krijgt, het ontdekken van de natuur die leeft in je tuin: de bijen, de vogels. Het deed me goed.”
Diervriendelijke tuinen
“Naarmate we langer bezig waren, ondervond ik dat ik meer kennis wilde opdoen over tuinieren en het ontwerpen van diervriendelijke tuinen. In het begin mislukte veel omdat ik weinig kennis had over bodemsoorten en standplaats. Ik volgde diverse cursussen Garden Design bij de Royal Horticultural Society (RHS) omdat die het beste combineerden met werk en gezin én omdat ik daar met de hand leerde schetsen en ontwerpen. Dat vind ik nog steeds een prettige, bijna meditatieve, manier van werken.”
Hoewel niet alles meteen lukte tijdens die begindagen in de eigen tuin, gingen sommige dingen wél goed. Bernadette: “Het lukte ons om een appelboom op te kweken uit een zaadje van een appel. Dat deze bleef leven en vorig jaar zelfs bloeide en appels gaf was vrijwel onmogelijk werd ons voorspeld. Zelf waren we ook sceptisch. Toch is het gelukt. Die kracht: vanuit bijna helemaal niets, alleen een enkel klein zaadje, dat er dan toch een boom staat. Dat is bijzonder.”
“In het begin ging ik nog wel de strijd aan in mijn tuin. ‘Vechten’ tegen het mos of het robertskruid. Tót ik zag hoeveel bijen het robertskruid aantrok. Sindsdien haal ik nog maar een deel weg. Net zoals ik een afspraak heb met de paardenbloemen. In het hoge gras in de voortuin mogen ze blijven, maar in de border haal ik ze weg. In plaats van je te verzetten tegen dat wat wij onkruid noemen, kan je naar mijn mening beter kijken naar wat het je vertelt over je tuin. Dat werkt een stuk plezieriger.”
“In een helder moment besefte ik me namelijk dat de tuin niet mijn eigendom was, puur en alleen omdat ik dit huis en deze grond gekocht had met mijn man. De dieren en planten die leefden in de tuin waren er al vóór ons en zullen er nog zijn als wij hier allang zijn vertrokken. We hebben de tuin alleen maar tijdelijk in gebruik en moeten deze zo goed mogelijk doorgeven aan de generaties na ons. Noem het naïef of juist ambitieus, maar ik mag graag geloven dat mijn tuinontwerpen en de adviezen die ik geef, bijdragen aan een betere wereld.”
Balans vinden in de tuin
“Niet dat dat betekent dat je de tuin niet in bedwang houdt. De roos en clematis worden gewoon gesnoeid en zevenblad weggehaald. Maar je kunt beter manieren bedenken om er mee om te gaan. Om de balans te vinden. Met een mooie bodembedekker zoals maagdenpalm heeft onkruid minder kans en zorg je toch voor kleur en bloei in je tuin. Veel mensen zijn bang dat een tuin vol planten en bloemen veel werk is, maar als je makkelijke planten gebruikt heb je juist veel minder onderhoud. Net zoals de dieren die je tuin bezoeken elkaar in toom houden: egels, vogels, oorwormen en lieveheersbeestjes zijn natuurlijke bestrijders van plaagdieren.”
“In mijn beplantingsplannen houd ik dus rekening met de dieren die in een tuin leven. Zo zorgen voorjaarsbollen voor bloei en voedsel in het vroege voorjaar. Natuurlijk adviseer ik alleen biologische bollen, planten en zaden te gebruiken omdat deze gifvrij zijn en daarmee niet schadelijk voor de dieren. Goede biologische kwekers zijn Arborealis en De Beemd in Warffum. Online heeft Sprinklr een uitgebreid assortiment. Verder gun ik iedere tuin een krent, een van mijn favorieten. Ik kijk altijd eerst of er in een tuin ruimte is voor een krent. Een krent geeft al vroeg in het voorjaar grote wolken witte bloemen: fantastisch om te zien en een belangrijke vroege bron van nectar voor bijen en vlinders.” Later in de zomer komen er eetbare bessen aan waar de vogels gek op zijn.
Eetbare tuin
“Een ander uitgangspunt is dat ik altijd een stukje ‘eetbaar’ meeneem in het ontwerp. Al is de tuin nóg zo klein, er kan altijd een plant of boom in waar je van kunt eten of oogsten. Wees ook niet bang om een boom te plaatsen in een kleine tuin. Of, als het even kan, een kleine vijver. Ze dragen bij aan het leven in je tuin. Ook gebruik ik geen geïmpregneerd hout, dat is gewoon gif dat je grond insijpelt. Dat wil je niet als voedingsbodem voor je aardbeien.”
“De bodem is een belangrijk aspect in de tuin. Ik maak niet alleen het ontwerp, maar geef ook advies over de bodem. Door het toevoegen van effectieve micro-organismen (EM) kan je de bodem enorm verrijken. Zware kleigrond kan je verbeteren met bladcompost. De adviezen zijn overigens wel vrijblijvend. Het is uiteindelijk aan de mensen zelf om te kijken of ze het willen toepassen bij het uitvoeren van het plan. Dat is tot slot mijn laatste advies: het zelf aanleggen en planten van mijn ontwerp. Eventueel met ondersteuning van een hovenier. Het leukste is namelijk om zelf aan de slag te gaan. Soms is dat een meerjarenplan, maar dat is niet erg. Als je het langzamer aanpakt, groei je er ook vanzelf in. Je neemt meer waar en ontdekt dingen die je zelf niet had bedacht. Ook in die fase vind ik het leuk om nog eens langs te komen om samen te werken, mee te denken en bij te sturen waar nodig. Want dat is volgens mij de essentie: samen werken en bezig zijn in de natuur is waar wij voor zijn gemaakt. Dat brengt rust. Zo moet het zijn.”
Kijk voor meer info over Kleine Natuur Tuinontwerp ook eens op de site:
Binnenkort ga ik nog eens langs bij Bernadette voor de rubriek #AchterDeSchutting.
De tuinen van Haren 