Voor de rubriek #AchterDeSchutting ging ik langs bij Kitsa in Groningen, want voor een mooie tuin maak ik graag een uitstapje buiten Haren. Het ontwerp voor de tuin werd gemaakt door Bernadette Geradts, van Kleine Natuur Tuinontwerp. Dankzij haar ontwerp is de piepjonge tuin van Kitsa al een heerlijke groene plek waar bijen, vogels en insecten zich helemaal thuis voelen!
Kitsa woont samen met haar man en zoon in een huurhuis in een nieuwbouwwijk in Groningen. Hierdoor hadden ze op z’n zachts gezegd een flinke uitdaging voor de tuin. Want niet alleen de ligging tussen andere woningen en de voedselarme bouwgrond maakte het lastig, maar ook de beperkingen die bij een huurhuis komen, zorgden ervoor dat Kitsa en haar man niet zo goed wisten wat ze met de tuin moesten doen.
Kitsa vertelt: “Toen we hier kwamen wonen, was er alleen een postzegel groen in de vorm van een vierkant grasveldje. Er waren een paar vaste planten, langs de schutting groeide klimop en tegen het schuurtje stond een klimroos. Dat was het eigenlijk wel. Het water liep niet goed weg in de winter en in de zomer werd het bloedheet. De verhuurder wilde bovendien graag dat in grote lijnen de indeling bewaard bleef. Ook het aantal tegels en de schuttingen moesten blijven.”
“In eerste instantie probeerden we het zelf meer te vergroenen. We kregen een aantal ‘adoptieplanten’ van mensen en snoepten kleine stukjes van de oorspronkelijke indeling af. Maar omdat er geen plan achter zat, werd het een rommeltje. Ook de natuurlijke vergroening in de wijk bleef achter. Er zijn bijvoorbeeld weinig bomen. Planten stonden niet op de juiste plek, de grond deed niets. Het was geen geheel en een continu gevecht tegen het onkruid en plaagdieren. We verlangden vooral naar veel meer groen, diversiteit, flora en fauna.”
”Ik ken Berna, zoals ik Bernadette noem, al sinds mijn studententijd en toen zij de cursus tuinontwerp volgde, heeft ze voor ons een tuinontwerp als opdracht voor haar opleiding gemaakt. Wij hadden namelijk net besloten om toch te investeren in een groenere tuin – ondanks dat dit een huurhuis is – en konden wel hulp gebruiken. We hadden heel veel contact tijdens de ontwerpfase en hebben al onze wensen en dromen met Bernadette gedeeld. Ze heeft meerdere ontwerpen gemaakt en uiteindelijk hebben we gekozen voor het ontwerp dat het oorspronkelijke ontwerp het meest benaderde.”
Toch is het een heel andere tuin geworden en dat komt onder andere door het sterke beplantingsplan en het voorwerk in de bodem. “We hebben zelf de tuin aangelegd. Dat was in mei en juni 2022. Daarbij hebben we goed geluisterd naar de adviezen van Bernadette, want we zijn begonnen met het verbeteren van de bodem. We hebben de bouwgrond afgegraven en aarde aangevoerd en vermengd met de kleigrond die hier al was. Het voeden en verbeteren van de bodem doen we nu nog steeds met behulp van de vloeibare voeding en compost uit de Bokashi emmer. ”
Na het aanleggen van de grote lijnen en het verbeteren van de grond volgden de planten: “We hebben ons minutieus aan het ontwerp en het beplantingsplan gehouden, omdat we niet wilden dat het weer een rommeltje zou worden. Sommige planten waren in dat seizoen niet leverbaar, dus hebben we in overleg met Bernadette alternatieven gezocht. Sindsdien hebben we wel een paar kleine aanpassingen gemaakt, omdat de situatie daar om vroeg. Maar wel altijd in overleg. ”
Het is moeilijk te geloven dat ruim een jaar geleden de tuin er nog niet zo florissant bij stond. Tijdens ons gesprek zoemen de bijen, wijst het zoontje van Kitsa een spinnetje aan en houden vogels ons nieuwsgierig in de gaten. “Kitsa vertelt: het is zó dankbaar dat alle inspanningen op die manier beloond worden. De wormen en beestjes die je nu wel tegenkomt in de eerder zo arme bodem. De spreeuwen, koolmeesjes, merels, mussen en eksters die onze tuin nu bezoeken. Toen we het tweede krentenboompje plantten, kwamen de vogels om de beurt op de schutting zitten om deze nieuwe aanwinst nieuwsgierig te inspecteren. Het is zo fijn om te zien dat het plan gewoon werkt!”
“Een andere wens van ons was dat we wat wilden kunnen eten uit de tuin. We hadden al een aalbes en wat aardbeien, maar die stonden niet op de goede plek. Nu hebben we aardbeien, bieslook, tijm, blauwe bes, framboos en aalbes bij elkaar in een zonnig hoekje. Bij de gevel, net naast het bankje op het terras. Ook dat vond ik zo slim aan het plan van Bernadette: om ook direct bij de deur en de ramen planten te plaatsen. Je voelt je veel meer omringd door het groen op die manier.”
Iets anders wat Kitsa niet zelf had kunnen bedenken is dat de strakke lijnen toch een weelderige en luchtige tuin zouden opleveren. “Bij onze eigen pogingen om de tuin aantrekkelijker te maken, ging ik iedere keer uit van ronde vormen. Maar door de rechte lijnen van de schuttingen, de schuur en het huis te gebruiken, ontstond er veel meer eenheid. De lijnen volgen subtiel deze bestaande vormen en geven daardoor rust en structuur. Berna heeft dat goed aangevoeld, want daar ga ik persoonlijk goed op.”
Ook in het beplantingsplan komen de voorkeuren en persoonlijkheid van de bewoners terug, en dan vooral die van Kitsa. Zo werd er gekozen voor voornamelijk een wit en lichtroze kleurstelling. Kitsa: “We hadden eerst veel rood en oranje in de tuin door alle adoptieplanten. Dat was een te heftige kleurencombi voor mij. De kleuren die we nu hebben, geven me veel meer rust. De kleur van de bladeren is overwegend groen en mintgroen van ezelsoor en prikneus. Ezelsoor is een favoriet van mij. Ik ben heel tactiel en dat zachte, behaarde blad vind ik heel prettig. Daarnaast vind ik de bloemen van malva héél mooi en akelei is ook een favoriet. Vooral na een regenbui. Dat luchtige en kwetsbare van de plant in combinatie met de dikke, ronde druppels die blijven liggen op het blad. Dat ontroert me.”
Kitsa moet eerlijk bekennen dat de tuin haar ook wat persoonlijke inzichten gaf. “De tuin leert je veel over jezelf en hoe je naar de wereld kijkt. Je leert echt omdenken. In het begin probeerde ik veel te beheersen. In mijn familie werd er vroeger ‘streng’ getuinierd: de natuur moest zich schikken naar jou en niet andersom. Om dat te bereiken werden onder andere bestrijdingsmiddelen gebruikt. Dat wilde ik natuurlijk niet. Maar hoe je dan wél op een natuurlijke manier tuiniert en omgaat met – bijvoorbeeld – een luizenplaag wist ik eigenlijk ook niet zo goed. Gelukkig leer ik dat van Bernadette. Net zoals ik steeds meer leer om los te laten en vooral te genieten.”
Genieten is inmiddels goed mogelijk, zelfs in de nog jonge tuin. De jonge esdoorn die van het zoontje van Kitsa is, zal met hem meegroeien tot een volwassen en stevig geworteld individu. En tijdens dat opgroeien geniet haar zoon, samen met vriendjes, van al het lekkers dat de tuin hun biedt. De nu nog jonge bomen zullen straks privacy en verkoeling geven aan het gezin en nectar en bessen aan de dieren die de tuin bezoeken. De tuin is net zo goed van een territoriale zweefvlieg als van de bewoners die daar inmiddels om moeten lachen. En zelfs elfjes zijn welkom in het elfenhuisje van Kitsa haar zoontje. Tezamen vormen ze een heerlijk stukje natuur, midden in een woonwijk in Groningen!
De tuinen van Haren 